„Sonaty – czas i forma”

Po klasycyzmie dążącym do piękna formy, nastał czas romantyzmu, w którym zaczęto przykładać większą uwagę wyrażaniu osobistych odczuć i przemyśleń. Wtedy właśnie Fryderyk Chopin skomponował ponad 230 utworów. Koncerty, Trio i pierwszą Sonatę napisał ucząc się jeszcze kompozycji w szkole muzycznej w wieku 17-20 lat. Dzieła te stworzył w formie sonaty, szczególnie docenianej w czasach klasycyzmu i stanowiącej swego rodzaju wyzwanie dla kompozytorów. Wydają się być niemal wyrazem jego tożsamości, ponieważ chciał być uznawany bardziej jako kompozytor niż jako pianista.

Drugą Sonatę, zawierającą w trzeciej części słynny Marsz żałobny, napisał w wieku 29 lat, tuż po związaniu się z George Sand. Trzecią skomponował w wieku 34 lat, w czasie, gdy podupadając na zdrowiu fizycznym prowadził jednocześnie satysfakcjonujące życie duchowe. Czwarta Sonata napisana w 36-tym roku życia powstawała, kiedy nad związkiem z Sand pojawiły się ciemne chmury. Trzy pierwsze sonaty to utwory na fortepian solo. Ostatnia jest duetem z towarzyszeniem wiolonczeli.

Niemal połowę z całej twórczości wielkiego kompozytora stanowią tańce, natomiast pozostałe dzieli się ogólnie na gatunki, z których wyodrębniają się etiudy, preludia, nokturny, ballady, scherza i inne. Korzystając z talentu improwizacyjnego Chopin komponował muzykę we własnym, indywidualnym stylu. Sonaty tworzył w każdej fazie kompozytorskiego rozwoju, zarówno na początku drogi jak też w okresie dojrzałej twórczości i pod koniec życia, powracając poniekąd do podstaw. Ostatnią sonatę zmieniał wielokrotnie i zakończył ją po wieloletnich zmaganiach. Był to ostatni utwór opublikowany za życia artysty.

Chopin w swej muzyce często akcentował wybrany dźwięk w melodii, powtarzając go niczym bicie zegara, jakby starał się przez to w nawiązywać i przypominać nam o upływie czasu. Wszystko, co radosne, smutne i bolesne mieści się w czasie. Nawet, jeśli ktoś stara się spędzić życie niekonwencjonalnie i beztrosko, jego czas ograniczają pewne ramy. Ale nawet w ograniczonym czasie lub okolicznościach, ciągłe dążenie do piękna poprzez metodę prób i błędów prowadzi do spełnienia. Wydaje mi się, że właśnie to stanowi jedną z nauk Chopina.

Lato 2018

Kayo Nishimizu